fkdisfok c, ú,la u;=msgo@
uykqjr wo oelsh yels Y%S o<od ud,s.dj uykqjr k.rfha bÈ jQ miajeks o<od ud,s.djhs' óg fmr ;snQ o<od ud,s.d y;rla Èrdm;a ùu - mri;=re wdl%uK ksid úkdY ù we;'
1' wo uykqjr olakg we;s tu k.rfha bÈjQ miajeks o<od ue÷r msysá ia:dkh b;d jeo.;a fjhs' k.rfha by<u ìïlv fï wjg me;sr we;' Wvj;a;lef,a rdclSh ;yxÑ lef,a udhsfï th bÈúh' tod Wvjdi,j;a; ;yxÑ lef,a b;d úYd, m%foaYhl me;sÍ ;snQ w;r ta nysrjlkao - .kafkdarej lkao yryd yka;dk le,Ejg o wfkla me;af;ka f,aje,a, - m,af,alef,a isg rkafoKs., f;la me;sÍ .sh m,af,alef,a le,Ejg o iïnkaO ù tlu jkfrdola f,i me;sr ;snqKs' bx.%Sis hq.fha fldams j.dj i|yd k.rh wjg jkdka;r t<slrk ,ÿj tlu jkdka;r úkdY ù ;ekska;ek l=vd jkfrdoj,a b;sß úh' k.rh YS>% f,i ckdjdi ùu ksid b;sßj ;snQ jkfrdoj,a o ñksia ckdjdij,g hg úh'
2' tod úYd, ìul me;sr ;snQ Wvjdi,j;a; fyj;a Wvj;a; le,Efjka .,d wd iS;, - msßisÿ c, W,am;a rcjdif,a - o<od ud,s.dfõ i;r foajd, yd k.rfha wjYH;d i|yd Ndú; úh'
3' tod úYd, ìul me;sr ;snQ Wvjdi,j;a; fyj;a Wvj;a; rlaIs;fhka .eÆ T!Iëh .=Kfhka hq;= iS;, c,h fhdodf.k Y%S úl%u rdcisxy rcq ^l%s' j' 1798- 1815& foafõkao% uq,dpdßhd m%Odk Ys,amSka hjd rcq yd rc ìijqkaf.a ÈhkEu i|yd W,ameka fmdl=K o<od ue÷r bÈßmsg bÈ lf<ah' l%s' j' 1815 bx.%SiSka fï jkik ,ÿj h<s;a l%s' j' 1828 g¾k¾f.a ie,eiaula wkqj W,ameka fmdl=K noduj,ska jid ta u; l¿ .,a - .fvd,a - oej ñY% fouy,a oejeka; mqia;ld,hla bÈlr we;' th l%s' j' 1857 újD; lrk ,§' bx.%SiSka jid oeuQ tu W,ameka fmdl=K fouy,a mqia;ld,h tfia u ;sìh§ uE; l, ixialD;sl ;%sfldaKh uÛska h<s;a idrd u;=lr we;' fuu W,ameka fmdl=K ta wkqj wä 30 la muK È. wä 20 muK m<, wä 6 muK .eUqre leghï iys; tlla úh'
4' wïmsáh l÷j,ska we/ö .,d wd yS,amekal÷rg ÿkquv,dj fyj;a jdlf¾ l÷j,ska .,d wd c,Odrdj o tl;= ù wo fnda.ïnr lsßuqyqo msysá ìfï tod thg fmr mej;s áf.d,afj, fj,ahdh ueÈka yS,amekal÷r .,d wjq;a tys frdkauv iys; c,h uyu¿j my< fldgfia ;ekam;a lrñka o<od ud,s.dj kd: foajd,h foig .,d .sfhah' uyu¿fõ my< fldgfia yS,amekal÷frka .,d wd ireidr mi ;ekam;a ù j.=re ìula ks¾udKh ù ;snQ w;r fuu j.=re ìu ,w,fldf<a, hk kdufhka m%isoaOj ta j.=reìu u; w,fld< hdhla jeù me;sÍ ;snqKs' fï w,fld< hdh uq,a fldgf.k ,rdcdj,sh, me/Ks msgm;l fnda.ïnr lsßuqyqo ,w,fld< jej, hkqfjka y÷kajd we;'
5' wo o<od ud,s.dj bÈßmsg olakg we;s Èhw., Y%S úl%u rdcisxy rcq ^l%s' j' 1798 ) 1815& foafõkao% uq,dpdßhd ,jd lrjQjls' tod th o<od ud,s.dfõ isg oekg úkdYj we;s fndrjej olajd Èh w., Èf.a fndrfõ ùÈh Tiafia ie;mqï ld,la muK ÿrg .,d .sfhah'
6' wo o<od ue÷r bÈßmsg we;s Y%S úl%u rdcisxy rcq lrjQ Èh w.,g fmr o<od ue÷r bÈßmsg me/Ks Èh w.,la ;sî we;' Wvj;a;lef,ka .e¨ c, W,am;a yd uyu¿j yryd .,d wd yS,amekal÷f¾ c,h tl;= ù fuu me/Ks Èhw., o<od ue÷r bÈßmi isg fndrjej olajd .,d.sh nj is;sh yel'
7' tod o<od ue÷r - fixlv., k.rh jgd l÷fy,a - jkdka;rj,ska msÍ ;snQ ksid k.rfha .,d.sh Èh Odrd jeäúh' tajd mú;% úh' le,E úkdYh iuÛ c, W,am;a o úkdY jkakg úh'
8' fixlv., k.rh uq,skau ìysjQfha .ula jYfhks' bkamiq hqo n,fldgqjla jYfhks' ,wia.sß ;,am;, yd ,wia.sß Wm;, wkqj l=reKE., y;rjeks mrdl%undyq rcq l, ^l%s' j' 1310 - 1325& fuu n,fldgqj tu rcqf.a nEkd jQ Y%S j¾Okm%;srdc úiska l%s' j' 1312 hqo n,fldgqjla f,i bÈlr we;'
9' .ïm< w.kqjr j mej;s wjêfha§ .ïm< ;=kajeks úl%undyq rcqf.a ^l%s' j' 1356 - 1371& úfõlh .;lsÍu i|yd ikaiqka m%shxlr mßirhla ;snQ fixlv., uq,skau k.rhla f,i ÈhqKq lr we;' .ïfmd< ;=kajeks úl%undyq rcq fuu k.rh bÈlf<a iqn klaI;% fhda.hla wkqjhs' k.rh iE§ug ìu lKsk úg iqÿ bÈnqjl= u;= jQfha jdikdfõ ixfla;hla f,isks' fuu iqÿ bÈnqjd ;=kajeks úl%undyq rcq úiska fmdl=Kla idojd thg oeuQ nj lshEfjhs' fuu iqÿ bÈnqjd iys; fmdl=K È.= l,la mej;s w;r miql, th u; j¾;udk o<od ue÷r bÈ jQ nj tla woyils' ;j;a woyila wkqj fuu iqÿ bÈnqjd iys; fmdl=K j¾;udk fnda.ïnr lsßuqyqo iE§fï§ thg tla ù we;'
10' fixlv., l, ,shEjqKq ,ksoka jÿ<, .%ka:h wkqj o<od ue÷r iE§fï§ ta hg jákd jia;=j - T!IO - n,.;= o%jH hglr we;' tajd tu ia:dkfha wdrlaIdj i|ydh'
11' .ïfmd< ;=kajeks úl%undyq rcq l, bÈl< iqÿ bÈnqjd iys; l=vd fmdl=K u; j¾;udk o<od ue÷r bÈjqjd o ke;akï Wvj;a;lef,a le,Efjka .,d wd iS;, mú;% T!Iëh c,h msysá iajNdúl l=vd ú<la u; o<od ue÷r bÈl<d úh yel'
12' oeka we;s miajeks o<od ue÷r uq,skau fuys bÈlf<a l=Kavidf,a w.kqjr lr.;a Y%S ùrmrdl%u kf¾kao%isxy rcqh' ^l%s' j' 1707 - 1739& ta tu ia:dkfha wdrlaIdj i|ydh' ta ms<sn| È.= úia;rhla pQ,jxYfha oelafjhs' n,.;= wdrlaIl o%jH ksoka fldg iajNdúl c, ;gdlhla ueo fuu o<od ue÷r ks¾udKh lr we;'
13' ´,kao cd;slhka úiska l%s' j' 1765 jEka Bla t,a, l< ´,kao m%ydrhlska o<od ue÷rg úYd, ydkshla isÿúh' fï ksid lS¾;s Y%S rdcisxy rcq
^l%s' j' 1747 - 1782& ´,kaohka úkdY l< o<od ue÷r kej; uq¿ukska wÆ;ajeähd lsÍug È.= ld,hla .;af;ah' h<s o<od ue÷r újD; jQfha
l%s' j' 1770 fjilamqr mif<diajl od h'
14' fï ksid iuyr uQ,dY%j, fuu o<od ud,s.dj lS¾;s Y%S rdcisxy rcq lrjQ nj igyka fjhs' ta wr §¾. m%;sixialrKh ksidh'
15' tfy;a ,YHdfudaiïmodj;, .%ka:h lshkqfha ´,kaohka jekiQ me/Ks o<od ue÷r wi, lS¾;s Y%S rdcisxy rcq wÆ;a o<od ue÷rla bÈfldg ´,kaohka jekiQ o<od ue÷r lS¾;s Y%S rdcisxy rcq h<s bÈl< w;r ta wi,u wÆ;a o<od ue÷rla lrjd o<od ysñ me/Ks o<od ue÷frka l%s' j' 1770 o<od ysñ wÆ;a o<od ue÷rg jevujd we;'
16' iajNdúl ú<la ueo bÈ jQ o<od ue÷f¾ wjg mßirh le,E t<sù ckdjdi ù f;;a nj is£ úh<s úh' me/Ks iajNdúl ú,a ;,dj we;af;a o<od ue÷rg hgm;ajh' o<od ue÷f¾ uq¿;ekaf.h me;af;a le”ïj,§ u;= jQ .,a leghï me/Ks f.dvkeÛs,s fldgia leghï fldgia W,amekafmdl=K me;a; bÈßfha m%o¾Ykhg ;nd we;' tys wä 15 muK .eUqre c,h iys; <s|la oelsh yel' fuu <sf|a c, uÜgu o<od ue÷rg hgjQ iajNdúl ú,a ;gdlfha c, uÜgu wkqj mj;sk nj ms<s.efkhs' fjk;a jpkj,ska lsjfyd;a o<od ue÷r bÈlr we;s me/Ks iajNdúl c, ;gdlfha c,h o<od ud,s.dfõ uq¿;ekaf.h me;af;ka wo oelsh yels me/Ks <sfËka u;=fjhs'
j;af;a.u ysgmq l,dm wOHdmk wOHlaI
tia' fla' chj¾Ok