hdmkhg meh ;=khs uykqjrg meh tlyudrhs
furg Èfkka Èku jeäjk jdyk ;onohg úie÷ula f,iska wêfõ.S ud¾. moaO;shl wjYH;djh u;=jQfha wo Bfha fkdfõ' we;euqka rl=il= fuka fmkajd ÿka wêfõ.S ud¾. wfma rgg wÆ;a fohla jqj;a th f,dj ÈhqKq rgj,g wÆ;a fohla fkdfõ' wfma rfÜ wêfõ.S ud¾. b;sydifha wdrïNh isÿjQfha lgqkdhl wêfõ.S ud¾.h ;ekSu wdrïN lsÍu;a iuÛh' ta iuÛu olaIsK wêfõ.S ud¾.h ;ekSfï lghq;= we/UqKq w;r th ,xldfõ m<uq wêfõ.h f,iska ck;d whs;shgo mejßKs'
wo jk úg fld<U lgqkdhl wêfõ.S ud¾.h;a" olaIsK ,xld wêfõ.S ud¾.h;a" fld<U msg; jgrjqï ud¾.fha wÈhr m<uq wÈhro fï jk úg ck;d whs;shg mjrd we;' tys fojk wÈhro ,nk jir uq,§ ck;d whs;shg mejf¾'
fï ishÆ ud¾.hkag jvd ÿIalr fukau jvd;a §¾>;u ÿrla b¢ lsÍug fhdað; ud¾.h jkafka W;=re wêfõ.S ud¾.hhs' fld<U msg; jgrjqï ud¾.fha f;jk wÈhr jk lvj; flrj,msáh ud¾.fhka fld<U lgqkdhl wêfõ.hg yd iïnkaê;j j;a;, rd.u m%foaYhkag wdikakj we/fUk W;=re wêfõ.S ud¾.h wdrïNfha§ uykqjr yd oUq,a, olajd b¢ lsÍug fhdað;h'
fuu ud¾.h 2007)2018 cd;sl ud¾. moaO;sh wkqj b¢lsÍug fhdað; jQ ud¾.hls' tys b¢ lsÍï lghq;= ,nk isl=rdod we/fò' uyskao rdcmlaI ckdêm;s;=ud úiska W;=re wêfõ.h i|yd 14 jeksod isl=rdod iy 15 jeksod ia:dk y;rl§ uq,a.,a ;nkq ,efí'
14 jeksod fmrjre 9'30g W;=re wêfõ.fha fixlv fodrgqjla jk .,f.or§ m%:u uq,a., ;nkq we;' tÈku fmrjre 10'30g wfkla fixlv msúiqu jk rUqlalk§ ckdêm;s;=ud úiska uq,a ., ;nkq we;' tÈku miajre 2'30g .f,afj, W;=re wêfõ.fha ‘is¿ñKs‘ fodrgqfõ§ ;=kajk uq,a .,o ckdêm;s;=uka úiska ;nkq we;'
miq Èk tkï 15 jeksod fmrjre 9'30g W;=re wêfõ.fha wNsuka fodrgqj jk l=reKE.,§ ckdêm;s;=uka úiska ;j;a uq,a.,la ;nkq we;'
ta wkqj fuu ia:dk y;frka tljr W;=re wêfõ.fha jev we/fUkq we;'
W;=r ol=K hd lrk md,ula f,i hd,afoaúh lghq;= l<dla fuka W;=re wêfõ.S ud¾.ho W;=r ol=K hd lsÍug ;j;a úYd, odhl;ajhla ,nd fokq we;'
fld<U uykqjr ta ) 01 ud¾.h;a wfòmqiai l=reKE., ;%sl=Kdu,h ta ) 06 ud¾.h;a fï jk úg jdyk ;onohkag uqyqK foñka ;sfí' tu ud¾. bÈßfha§ ux;Sre 4 la olajd mq¿,a lsÍug fhdackd ù ;snqKo tuÛska jdyk ;onohg úie÷ï fiúh yelafla flá l,lg muKla nj fï jk úg mila ù we;'
tu ksid uykqjr fukau W;=re kefÛkysr olajd úysfok läkï ud¾.hl wjYH;djh fndfyda l,l isgu u;=j mej;=Ks' fï jk
úg iuia; Èjhsku iduldó rgla njg m;aj ;sîu ksid ck;djf.a .uka ìuka mjd jeä ù we;'
úfYaIfhka i;s wka; fukau È.= ksjdvq iuhkays§ by; ud¾.j, .uka lsÍug fkdyels jk mßÈ wêl jdyk ;onohls' fï ksid uydud¾. weue;sjrhd f,iska ckdêm;s;=ud úfYaI ixj¾Ok jHdmD;shla f,iska W;=re wêfõ.S ud¾.h ;kd ksu lsÍug Wmfoia ,nd § we;'
fuu ud¾.h b¢ lsÍfï wruqK .ukd.ukh läkï lsÍu muKlau fkdfõ' m%jdykh läkï ùu yryd wd¾:sl M,odhs;djhg uÛ mdod .ekSu fukau rg wNHka;r m%foaY ixj¾Okh i|yd mq¿,a ud¾. cd,hla we;s lsÍu o tys wruqKq w;r fõ'
jir 2030 jk úg iuia; Y%S ,xldfõu m%udKd;aul fukau .=Kd;aul ud¾. moaO;shla we;s lsÍu fiau wka;¾ yqjudre uOHia:dk wjg k.r ks¾udKh lsÍu ;=<ska ud¾. yd ne÷Kq wd¾:sl yd iudÔh ixj¾Okhla we;s lsÍuo ;j;a wruqKq fõ'
.ïmy" rUqlalk oUq,a, jeks m%Odk k.r wd¾:sl jYfhka ixj¾Okhgo uykqjr yd oUq,a, jeks k.r ixpdrl jHdmdr ixj¾Okhgo l=reKE., k.rfhka fï b,lal folu imqrd .ekSugo n,dfmdfrd;=;= fõ' tfiau wdfhdaclhkag wdfhdack wjia:d i|yd wêfõ.S ud¾.h yryd bv ,nd §ug o wfmalaIs;h'
fld<U msg; jgrjqï ud¾.fha uq;=rdcfj, yryd b¢ flfrk furg §¾>;u md,u u;ska tfâruq,a, m%foaYfha§ fld<U msg; jgrjqï ud¾.h W;=re wêfõ.S ud¾.h yd iïnkaO fõ' t;eka isg úys§ hk W;=re wêfõ.fha m<uq msúiqï ud¾.h yuqjkafka .ïmy§h'
ta cdwe, .ïmy ud¾.fha§h' fojeks msúiqu fõhkaf.dv§h ta ñkqjkaf.dv fõhkaf.dv ksÜgUqj ud¾.fha§h' ;ekajeks msúiqu óß.u ol=Kh ta Èjq,msáh yd ksÜgUqj ud¾.h yrydhs' isjqjeks msúiquo óß.uh' ta óß.u W;=r msúiquhs' ta wfòmqiai yd .sßW,a, ud¾.h yrydhs' kdl,.uqj msúiqu iïnkaO jkafka kdrïu, w,õj ud¾.h yrydhs'
bkamiq fmd;=yer wka;¾ yqjudrejhs'
fmd;=yeßka tla ud¾.hla .,f.or yryd .kafkdrej ^uykqjr olajd& olajd Èfjk w;r wfkla ud¾.h oUq,a, olajd Èj hhs'
bka oUq,a, olajd Èfjk wêfõ.fha m<uq msúiqu oïfndlalhs' oïfndlal msúiqu fmd,a.yfj, l=reKE., ud¾.h yd iïnkaO flf¾' l=reKE., msúiqu msysgd we;af;a udj;.u ud¾.fhah' ߧ.u msúiqu bínd.uqj fodvï.ia,kao ud¾. yryd bÈ flf¾'
ue,aisßmqr msúiqu f.dl/,a,g iómh' ta l=reKE., oUq,a, m%Odk uyd ud¾.hg msúiSughs' .f,afj, k.rhg lsf,daógrhla ÿßka wfkla msúiquhs' bkamiq oUq,a, ta )9 ud¾.fha msúiquhs' tfiau oUq,a, k.rh miqù ^ñßiaf.dakshdfjka ynrK foig jkakg& k.rhg wdikakj ;j;a msúiqï ud¾.hls' tfia jqj;a oUq,af,a msúiqï ud¾. ;ju ie,eiqï wÈhf¾ mj;S'
uykqjr olajd Èfjk wêfõ.fha fmd;=yeßka miq yuqjk m<uq msúiqu msysáfha rUqlalkhs' fojekak kdrxj,hs' .kafkdrej ) yEfoKsh ud¾. yryd w,foKsh msúiqu bÈfõ' fmardfoKsh yd uykqjr wdikakfha .kafkdrej msúiqfuka wêfõ.h ksu fõ' t;ekska isg fmardfoKshg lsf,daóg¾ 2'1 la yd uykqjrg lsf,daóg¾ 5'6 ls'
uykqjr olajd Èfjk ud¾.fha kdrxj, wka;¾ msúiqfuka tla ud¾.hla l=reKE., mq;a;,ï ud¾.h yd iïnkaO ùu i|yd .,f.or olajd Èfjkq we;'
fuu ud¾.h ksu lsÍfuka miqj fld<U isg oUq,a,g fukau fld<u isg uykqjrg meh tlyudrlska .uka l< yels fõ' ud¾.fha Wmßu fõ.h mehg lsf,daóg¾ 100ls' ux ;Sre 4 lska wdrïN lrkq ,nk wêfõ.fha ;j;a ux;Sre 2 la i|yd b¢ lsÍu i|yd rlaIs; fjka flf¾'
wÈhr 10 la hgf;a fuu ud¾.fha jev lghq;= ksu lsÍug n,dfmdfrd;a;= jk w;r tla tla wÈhr fjka jYfhka fkdj iuia;h tla ud¾.hla f,iska jev lghq;= we/öug fhdað;hs' fuys m<uq wÈhr hgf;a tfâruq,a, isg fõhkaf.dv olajd ud¾. fldgi wh;a fõ'
tys ÿr m%udKh lsf,daóg¾ 26 ls' fojeks fldgi fõhkaf.dv isg óß.u olajdh' È. lsf,daóg¾ 16 ls' óß.u isg kdl,.uqj olajd jk fldgi lsf,daóg¾ 18 ls' kdl,.uqj isg w,fld<foksh olajd jQ isjqjeks ud¾. fldgi lsf,daóg¾ 20'1 ls' w,fld<foksh isg ueoafoleáh olajd jQ fldgi lsf,daóg¾ 16'9 ls' ueoafoleáh isg .f,afj, olajd lsf,daóg¾ 19 ls'
.f,afj, isg oUq,a, olajd wêfõ.fha ÿr lsf,daóg¾ 18'5 ls' fuu wêfõ.fha fuu ie,eiqu bÈßfha§ hdmkh olajdu úys§ hkq we;'
wfkla ud¾.fha fmd;=yer isg rUqlalk olajd lsf,daóg¾ 17'35 rUqlalk isg kdrxj, wka;¾ msúiqu yryd .,f.or olajd jQ fldgi lsf,daóg¾ 18'6 ls' kdrxj, w,foKsh yryd .kafkdrej olajd lsf,daóg¾ 19 ls'
fuu ud¾.fha tfâruq,af,a isg fmd;=yer wka;¾ yqjudrej olajd ÿr lsf,daóg¾ 67'8 ls' t;eka isg oUq,a,g lsf,daóg¾ lsf,daóg¾ 74 la jk w;r ta wkqj fld<U isá oUq,a, olajd wêfõ.fha ÿr lsf,daóg¾ 141'8 la jkq we;' fmd;=yer isg .,f.or olajd ÿr lsf,daóg¾ 32'5 ls' fld<U isg uykqjrg lsf,daóg¾ 117 l muK ÿrlska wêfõ.h ksud jkq we;'
wêfõ.fha ksudj;a iuÛ uykqjr;a oUq,a,;a fld<Ug b;d <xjkq we;' th meh tlyudf¾ .ukla muKla jkq we;' w;S;fha oUqÆ;a .syska urdf.k wdjd hehs lshkafka ;,f.dhskah' tfy;a wêfõ.S ud¾.h yryd oUq,a,g f.dia läkñka fld<Ug meñ”ug yelshdj we;'
oUq,a, wd¾:sl uOHia:dkhg f.dia meh ;=k y;rlska h<s ;u ksjig hdug yels jkq we;' o<|d jykafia jkaokd lr meh ;=k y;rlska ksjig hdug yels jkq we;' weia mkd msg fmfkk ixj¾Okh thhs' ta ixj¾Okh fï jk úg olaIsK wêfõ.h yryd wm oel ;sfí'
W;=re wêfõ.h hdmkh olajdu ksu jQ úg W;=f¾ ck;djo wmg läkñka <xjkq we;' ifydaor;ajh j¾Okh jkafka;a cd;sl iuÛsh we;s jkafka;a tfia jqjfyd;a muKs'
silumina